Japońskie wydanie Popiołów S. Żeromskiego

S. Żeromski, Sokoku
tłum. Asadori Kato, Tokio 1931
druk, papier, okładka płócienna, 19 x 13,5 cm
MNKi/Ż/147

Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego posiada w swoich zbiorach interesujące tłumaczenia dzieł swojego patrona. Utwory Żeromskiego były bowiem przekładane na rozmaite języki: niemiecki, czeski, łotewski czy szwedzki. Prawdziwym białym krukiem jest jednak egzotyczny japoński przekład jednego z najbardziej epickich utworów w dorobku Żeromskiego – Popiołów. Japoński przekład losów Rafała Olbromskiego to zasługa Asadori Kato – tłumacza, literata i historyka literatury z Uniwersytetu Waseda w Tokio.

Kato był również propagatorem polskiej kultury i literatury w Kraju Kwitnącej Wiśni. Przygotowany przez niego przekład Popiołów to edycja wydana niezwykle starannie. Rysunek na pożółkłej okładce przedstawia żołnierza napoleońskiego, a wewnątrz książki znajduje się 5 mapek i 13 ilustracji. Wszystkie te zabiegi mają przybliżyć japońskiemu odbiorcy nieznane wydarzenia historyczne z – dosłownie – drugiego krańca świata. Książkę wydano po raz pierwszy w 1931 roku, posiadany przez Muzeum egzemplarz zawiera dedykację tłumacza datowaną na 1936 rok. Wydane w Kraju Kwitnącej Wiśni Popioły zatytułowano Sokoku (??), co po japońsku oznacza „ojczyzna”. Ta zmiana ma na celu dostosowanie dzieła do potrzeb i warunków japońskiego odbiorcy.

Asadori Kato był człowiekiem niezwykle zasłużonym dla polskiej kultury. 26 października 1937 roku został wybrany Członkiem Honorowym Towarzystwa Polsko-Japońskiego, o czym donosiła „Gazeta Lwowska” już dzień później. Nie było to jego jedyne nadwiślańskie odznaczenie. Wcześniej otrzymał Złoty Krzyż Zasługi i literacki Wawrzyn Akademicki. Polskie nagrody można uznać za zwieńczenie dorobku wybitnego tłumacza, wszak ten zmarł już rok później.

Japońskie tłumaczenie Popiołów znalazło się w Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego dzięki profesorowi Bolesławowi Szcześniakowi z Uniwersytetu Notre Dame w USA. Profesor Szcześniak w latach 1938–1942 studiował w Tokio, na Uniwersytecie Waseda. Tam spotkał profesora Kato, który przekazał mu podpisany egzemplarz japońskiej wersji Popiołów. Ta sama książka została z kolei ofiarowana Muzeum przez polskiego naukowca w 1974 roku.

Bibliografia
Zajączkowski, Literatura polska w Japonii, „Roczniki kulturoznawcze”, t. VII, nr 3, 2016, s. 147-169.

Opracował: Tomasz Majta